در عکاسی تنها داشتن یک دوربین و پیدا کردن سوژه کافی نیست. در واقع باید به یک سری اصول پایبند باشید یا حداقل اطلاعاتی مفید از آن‌ها به دست بیاورید تا چراغ راه شما باشد و بتوانید بهترین عکس‌ها را ثبت کنید. یکی از این قواعد، شناخت فاصله کانونی است که اطلاع از چیستی و اهمیت آن به شما کمک می‌کند عکس‌های بسیار با کیفیت و خاصی را به تصویر بکشید و دقیقا بدانید که زاویه دید شما چطور باید باشد تا بتوانید سوژه هدف را در کادر بگنجانید. به علاوه برای خلق اثری هنری حتما باید مبانی زیبایی شناسی را بدانید! برای اینکه بیشتر و بهتر بدانید که فاصله کانونی چیست و کاربرد آن در کجا بیشتر نمود پیدا می‌کند با ما همراه باشید.
فاصله کانونی در عکاسی چیست؟
فاصله کانونی که معمولا در مقیاس میلی‌متر سنجیده می‌شود، در واقع محاسبه فاصله نوری از نقطه‌ای است که پرتوهای نور نسبت به سنسور دیجیتال همگرا می‌شوند تا یک تصویر واضح از سوژه را ایجاد کنند. ازآنجایی‌که لنز در واقع بار فاصله کانونی را به دوش می‌کشد، باید در تعریف فاصله کانونی این مطلب را نیز اضافه کرد؛ لنز دوربین از مجموعه‌ای از لنزها تشکیل می‌شود تا بتواند میزان اعوجاج‌های نوری را کاهش داده و تصویر را در یک نقطه متمرکز کند. این نقطه مرکز اپتیکی نامیده می‌شود که فاصله این نقطه تا سنسور دوربین همان فاصله کانونی در عکاسی را تشکیل می‌دهد.
فاصله کانونی لنز زاویه دید شما را نیز تعیین می‌کند. به این شکل که با تنظیم فاصله کانونی می‌توانید ببینید که دقیقا چه مقدار از کلیت فضا می‌تواند در چارچوب لنز قرار بگیرد و تمرکز بر یک سوژه فردی تا چه قدر است. هرچه فاصله کانونی بیشتر باشد، زاویه دید شما کوچکتر بوده و بزرگنمایی بیشتر است. در مقابل، هرچه این فاصله کمتر باشد، زاویه دید شما عریض‌تر بوده و میزان بزرگنمایی یا بزرگتر نشان دادن عناصر منفرد کمتر خواهد شد. برای درک بهتر فاصله کانونی در عکاسی بهتر است عکاسی از طلا یا عکاسی از المان‌های دیگری که توجه به ظرافت و بافت ان‌ها آن‌ها مهم است را بررسی کنید تا درک خوبی از فاصله کانونی که تنظیم لنز در آن نقش مهمی دارد را به دست بیاورید.
نقش فاصله کانونی دوربین
در واقع فاصله کانونی مشخصه‌ای از دوربین عکاسی است که نقش مهمی در نوع تصویری که می‌گیرید دارد. به این شکل که پرتوها در یک نقطه از لنز متمرکز می‌شوند تا عکسی را ثبت کنند. به همین جهت، توجه به نوع لنز دوربین بسیار مهم است. زمانی که نور وارد بخش جلویی لنز می‌شود، المانی که در داخل محفظه خم می‌شود و تصویر را شکل می‌دهد. به همین دلیل رعایت فاصله کانونی با توجه به هدف شما از عکاسی و به تصویر کشیدن سوژه هدف بسیار مهم است. به این شکل می‌توانید عکس‌هایی از طبیعت، حیات وحش به شکل ماکرو، پرتره و مانند آن را ثبت کنید. برای آشنایی بهتر با این موارد پیشنهاد می‌شود در برنامه‌های آموزش عکاسی مقدماتی شرکت کنید تا بتوانید با کار عملی و دانش کافی نحوه تنظیم فاصله و زاویه را با توجه به سوژه هدف و فضای عکاسی به خوبی بیاموزید و عکس‌های بسیار حرفه‌ای را در کارنامه کاری خود ثبت کنید.
انواع لنز دوربین عکاسی
با توجه به نقش مهم لنز در تنظیم فاصله کانونی، انواع لنز دوربین در ابعاد و شکل‌های گوناگون توسط برندهای مختلف به بازار عرضه شد تا افراد بتوانند سبک‌های مختلف را عکاسی کنند و هر فرد با توجه به علاقه و هدفی که دارد، بتواند لنز خاصی را به کار بگیرد تا اثری هنری خلق کند. در حالت کلی دو نوع لنز Prime و Zoom وجود دارد که هرکدام ویژگی‌های منحصربه‌فردی دارند. لنزهای پرایم فاصله کانونی ثابتی داشته و قابلیت زوم کردن ندارند. درحالی‌که، لنزهای زوم با فاصله کانونی متغیر ساخته شده‌اند. فاصله کانونی در لنز پرایم در مدوده 12 تا 5200 میلی‌متر تعریف می‌شود که همیشه ثابت است. اما، در لنز زوم با توجه به حلقه زوم متحرک می‌توانید طیف متنوعی از زوم مختلف را داشته باشید. مزایای خاص هرکدام کاربرد این لنزها را مشخص می‌کند.
- لنزهای پرایم برای عکاسی در جاهایی که کم نور مناسب است و طوری ساخته شده است که سبکتر و فشرده‌تر بوده و همین باعث می‌شود بتوانید دوربین را به راحتی و بدون هیچ لرزشی در دست نگه دارید. بنابراین، تصویر ثبت شده تار نخواهد شد. بهتر است از لنزهای پرایم در عکاسی هنری در هر سبکی که مد نظرتان است استفاده کنید. این لنزها بازه بیشتر، اما، عمق میدان کمتری را در برمی‌گیرند.
- لنزهای زوم بسیار تطبیق‌پذیر هستند و برای عکاسی پرتره ومنظره بسیار مناسبند. زمانی که از لنز زوم استفاده می‌کنید، نیازی نیست متناسب با سوژه هدف، دائما لنزهای مختلفی را روی دوربین نصب کنید. با همان لنز زوم می‌توانید سوژه را به شکل‌های مختلف در دل تصویر ثبت کرده و در زمان عکاسی صرفه‌جویی کرده یا از دست دادن فرصت خوب سوژه عکاسی جلوگیری کند.
مقایسه فاصله کانونی لنزها
عکاسی، هنری است که تمامی ابزار باید جور باشد تا در کنار ذوق هنری اثری هنری خلق شود. به‌طور مثال، آگاهی از نحوه و انواع ترکیب بندی در عکاسی شناخت درستی از قرار دادن سوژه و ثبت تصویری خاص به شما می‌دهد. شناخت روش‌ها و سبک‌های عکاسی، آگاهی از انواع دوربین متناسب با سبک کاریتان و لنزهای کاربردی دست شما را برای عکاسی بهتر باز می‌گذارد و به این طریق می‌توانید در کار خود حرفه‌ای شوید و حرف اول را بزنید. بر این اساس بهتر است با فاصله کانونی در هر نوع لنز آشنا شوید.
لنز زاویه باز یا Wide-angle
این محصول یکی از لنزهای بسیار محبوب است که معمولا از آن برای عکاسی منظره، عکاسی نمای داخلی، مستند و عکاسی گروهی استفاده می‌شود. این لنز با جزئیات زیر معرفی می‌شود.
- فاصله کانونی: 14 تا 35 میلی‌متری
- میدان دید: 92 درجه
- نوع عکاسی: نزدیک بودن به سوژه تا تمام قاب را پر کند
لنز استاندارد یا Standard lens
لنز استاندارد قابلیتی نزدیک به زاویه دید انسان دارد و بازه دید وسیع‌تری را در بر می‌گیرد یا بهتر بگوئیم، از دیافراگم‌های بزرگ استفاده می‌کند. به این شکل که این لنز اجازه می‌دهد نور بیشتری وارد شود که در شرایطی با نور کم یک ویژگی مثبت به حساب می‌آید. برای عکاسی پرتره، طبیعت و شرایط کم نور که امکان فلاش زدن وجود ندارد، بهتر است از لنز استاندارد استفاده کرد. جزئیات این لنز به شرح زیر است.
- فاصله کانونی: 50 تا 60 میلی‌متر
- میدان دید: 55 درجه
- نوع عکاسی: قابلیت جدا کردن سوژه از پس زمینه
لنز تله فوتو
یکی از بهترین انواع لنز برای عکاسی محصول، پرتره، طبیعت و حیات وحش، لنز 70 تا 200 میلی‌متری تله فوتو است که به عکاس آزادی عمل می‌دهد تا بتواند در نمای کلوز شات از سوژه عکس بگیرد. در عکاسی پرتره با لنز تله فوتو عکاس می‌تواند عکس را در فاصله‌ای دور هم بگیرد.
- فاصله کانونی: 70 تا 200 میلی‌متر
- میدان دید: 55 درجه
- نوع عکاسی: عکاسی از فاصله دور با قدرت بزرگنمایی سوژه هدف
لنز سوپر تله فوتو
لنز سوپر تله فوتو لنزی است که برای عکاسی ورزشی و حیات وحش بسیار مناسب است. چرا که در این دو نوع سبک یا ژانر، عکاس نمی‌تواند به اندازه کافی به سوژه نزدیک باشد و این فاصله را با استفاده زا لنز سوپر تله فوتو می‌تواند پر کند. به شکلی که گویی نزدیک به سوژه است.
- فاصله کانونی: 300 تا 600 میلی‌متر
- میدان دید: 200 تا 600 درجه
- نوع عکاسی: قابلیت عکاسی از فاصله دور و ثبت جزئیات
لنز ماکرو
برای عکاسی کلوز آپ از طیف خاصی از لنزها باید استفاده کرد که به شما اجازه بدهد با نسبت 1:1 بتوانید عکس خود را ثبت کنید. این لنز در حالتی مناسب است که عکاس کاملا به سوژه نزدیک باشد و با کمک این لنز بتواند روی سوژه فوکوس کند و با نسبت واقعی 1:1 بتواند عکس بگیرد. در عکاسی از گل‌ها، حشرات و محصولات کوچک باید از لنز ماکرو استفاده کرد تا ریزترین حرکات از چشم شما دور نماند.
- فاصله کانونی: 60 تا 105 میلی‌متر
- میدان دید: 85 درجه
- نوع عکاسی: قابلیت عکاسی از فاصله بسیار نزدیک بافوکوس بال
کلام آخر
حالا که با مفهوم فاصله کانونی آشنا شدید، وقت آن رسیده که این دانش را به عمل تبدیل کنید. یک پروژه عکاسی برای خود تعریف کنید و با استفاده از لنزهای مختلف، تصاویر خلاقانه‌ای خلق کنید. نتایج کار خود را با دیگران به اشتراک بگذارید و از بازخورد آن‌ها لذت ببرید. اما فراموش نکنید که بهترین راه برای یادگیری، تجربه عملی است. با آزمایش لنزهای مختلف و تنظیمات فاصله کانونی، می‌توانید سبک عکاسی منحصر به فرد خود را پیدا کنید و تصاویر خلاقانه‌ای خلق کنید. پس دوربین خود را بردارید و به دنیای بی‌کران فاصله کانونی قدم بگذارید!